گیاه شفلرا رشد آهستهای دارد و تکساقهای است. برگهای مرکب و پنجهای این گیاه از پنج برگچه مستطیلی تخممرغی تشکیل شده است و به رنگ سبز براق است.
اسم علمیاین گیاهSchefflera actinophylla ، از خانواده Araliaceae میباشد. این جنس از 20 گونه گیاهان استوایی و استوایی همیشه سبز، درختی و درختچهای تشکیل یافته است. گونه مورد نظر بومیاسترلیا بوده و ارتفاعی در حدود یک تا 2 متر وگسترشی در حدود 70تا 100 سانتی متر دارد.
اگر میخواهید از این گیاه قلمه تهیه کنید باید به چند نکته توجه داشته باشید:
- قلمه باید از مکانی که 5/2 سانتیمتر از برگ فاصله دارد گرفته شود.
- قلمه باید از زیر دو برگ جوانی که مراحل کامل رشد را طی کرده اند گرفته شود.
- قلمه باید از بالای برگی که از قدمت کمتری برخودار است گرفته شود.
برای اینکار شاخههایی با قطرحدود 8 تا 20 سانتی متر را که جوان و قوی هستند انتخاب کرده سپس ما بین دو جوانه برشی سطحی به طول حدود 2 سانتیمتر از پایین به بالا ایجاد میکنیم؛ این برش باید در داخل پوست ساقه شکاف ایجاد کند. برای ساقههای قطورتر، میتوان 2 تا 3 برش ایجاد کرد، سپس محل برش داده شده را با خزه مرطوب میپوشانیم.
بهتر است مابین لایه پوست و چوب گیاه مانعی مثل یک تکه چوب نازک قرار داده شود. در صورتی که هورمون ریشهزایی در اختیار دارید محل برش را به آن آغشته نمایید تا ریشهدهی بهتر و سریعترانجام شود.
بعد از قرار دادن خزه مرطوب باید روی آن را با پلاستیک بپوشانید و قسمت پایین پلاستیک را با چسب نواری محکم کنید.
قسمت بالای پلاستیک را با نخ گره بزنید تا درصورتی که خزه خشک شد بتوانید پلاستیک را باز کرده و مقدار کمیآب بر روی آن اسپری کنید. بعد از حدود 40 الی 60 روز محل برش داده شده ریشهدار میشود و شما میتوانید شاخه را از قسمت زیرین ریشه قطع کنید و در گلدان جدید کشت نمایید.
تکثیر به واسطه دانه
اگر شما بخواهید این گیاه را به واسطه بذر تکثیر کنید باید به گیاه خود تیمار گرمایی بدهید. منظور از تیمار گرمایی این است که شما دانه را برای مدت زمانی در دمای بالاتر از دمای اتاق قرار بدهید. دانه این گیاه برای جوانهزنی نیازمند 3 هفته تیمار گرمایی است که در هفته اول باید در دمای 18 درجه سانتی گراد قرار بگیرد، در هفته دوم در دمای 23 درجه سانتیگراد و در هفته سوم در درمای 29 درجه سانتیگراد. برخی از واریتههای شفلرا را نمیتوان به واسطه قلمه تکثیر کرد و تنها راه تکثیر آنها بذر است. به صورت کلی بر اساس گزارشات صورت گرفته 67 درصد از بذرهای کاشته شده حتی بدون تیمار جوانه خواهند زد.
تکثیر به روش خوابانیدن
برای تکثیر این گونه گیاهان از روش خوابانیدن هم استفاده میکنیم. دراین روش معمولا ساقهای را که به گیاه مادری متصل است درون خاک زراعی یا پیت قرار میدهیم تا ریشهدار شود.
مزیت این روش این است که کلیه مواد غذایی و آب توسط گیاه مادر به شاخه خوابیده شده ارسال میشود تا شاخه مورد نظرریشهدار شود. بعد از ریشهدار شدن آن را از گیاه مادر جدا کرده و در گلدان جداگانهای کشت میکنیم.
آبیاری
گرچه شفلرا خشکی را تحمل میکند اما بهتر است در خاک مرطوب (اما نه خیس و غرقابی) نگهداشته شود، بنابراین در تابستان هفتهای 3-2 بار و در زمستان هفتهای یک بار گلدان شفلرا را آب دهید. در صورت کمبود آب و تشنگی شدید گیاه برگهای آن حالتی آویخته به خود میگیرد که در چنین شرایطی بهتر است گیاه را به مدت 15 دقیقه در تشت پر از آب قرار دهید. همچنین در صورت آبیاری بیش از اندازه گیاه، برگهای آن زرد میشوند و میریزند. بنابراین بهتر است تا بین هر دو آبیاری سطح خاک تا حدودی خشک و سپس به گیاه آب داده شود. همچنین بهخصوص در فصول گرم سال، برای عملکرد بهتر گیاه هفتهای یک مرتبه گیاه را غبارپاشی کنید.
کوددهی
این گیاه نیازمند کوددهی در نسبتهای 2-1-3 و 6-3-9 یا 12-6-18 به ترتیب از سمت چپ به راست کود نیتروژن، فسفر و پتاسیم خواهد بود. البته به این نکته توجه کنید که عناصر غذایی میکرو نیز باید به صورت سالیانه به گیاه داده شود و باید از کودهای مخصوص که تامینکننده این عناصر هستند استفاده کنید. به یاد داشته باشید که کوددهی در کیفیت بالا ودر میزان مناسب همراه با تامین میزان نور کافی و مناسب میتواند باعث ایجاد حداکثر عملکرد گیاه شما شود.
استفاده از هر دو نوع کود (مایع و تدریجی) نتایج موفقیتآمیزی را به دنبال داشتهاند.
رشد یا کیفیت واریته Brassaia actinophylla به وسیله آمونیوم تحت تاثیر قرار نمیگیرد. در واقع اگر کودی که شما به گیاه میدهید 100 درصد آمونیوم و 100 درصد نیترات داشته باشد گیاه رشد مناسبی خواهد داشت اما اگر 50 درصد از هر کدام را به گیاه بدهید لکههای زرد را بر روی برگ گیاه مشاهده خواهید کرد. به علاوه توجه داشته باشید که با کوددهی با کیفیت و مناسب ( 8 گرم از کود 12-6-19) برای هر 10 سانتیمتر گلدان میتوانید درصد زیادی احتمال ابتلا گیاه به آلترناریا، زانتومناس، سدوموناس و لکههای برگی را کاهش دهید.
دما
در روزهای تابستان 27 درجه سانتیگراد را تحمل میکند و با افزایش دما بهتر است گلدان در مکانی قرار گیرد که هوا تا حدودی جریان داشته باشد. در مکانهای گرم ساقهها بیش از اندازه بلند و در نهایت کج میشوند. چنین گیاهی را باید به مکانی سردتر منتقل کرد. در زمستان نیز بهتر است دمای محیط نگهداری گلدان به زیر 18 درجه سانتیگراد نزول نکند.
نور
شفلرا به نور غیر مستقیم نیاز دارد و درجات متفاوتی از نور را تحمل میکند و به سایه نسبتا مقاوم است. در نمونههایی از این گیاه که برگها ابلق هستند، در صورت کمبود نور برگها رنگ خود را از دست میدهند که در چنین شرایطی میبایست گیاه را به مکانهای پر نورتر منتقل نمود. همچنین نور کم موجب زرد شدن برگها بهخصوص برگهای موجود در قسمت پایین گیاه میشود.
خاک
بهترین خاک برای این گیاه خاک با بافتی متوسط به همراه پیت موس است. مثلا میتوان از خاک معمولی به اضافه خاک برگ به اضافه پیت موس استفاده کرد. گلدان گیاهان جوان که سریعتر رشد میکنند را سالی دو بار عوض کنید و هنگامی که به دلیل بزرگ شدن گیاه تعویض خاک گلدان امکان پذیر نیست، میتوانید خاک سطح رویین گیاه را با خاک و کمپوست تازه عوض کنید. در صورت کمبود مواد غذایی برگها زرد و رنگ پریده میشوند که برای جلوگیری از این مسئله میتوان از کودهای محلول مخصوص گیاهان زینتی استفاه کرد البته بهتر است که نصف میزان توصیه شده کود را بکار برد.
عوارض و درمان
تعداد برگچههای برگهای جوان کم است: طبیعی است. با رسیدن به مرحله بلوغ تعداد آنها به 7 برگچه میرسد.
واریتههای ابلق رنگ خود را از دست داده اند: نور کافی نیست. به محل روشنتری با نور غیر مستقیم منتقل کنید.
زخمهای پنبهای شمل سفیدرنگ روی برگها ظاهر شده اند: عامل ان حشره افت است. هر دو هفته یکبار با سم حشرهکش نفوذی سمپاشی کنید تا علائم بر طرف شوند.
لکههای قهوهای روی ساقهها، دمبرگها و سطح زیرین برگها مشاهده میشود: سطح زیرین برگها را با سم حشرهکش نفوذی سمپاشی و پس از 48 ساعت لکهها را با برس مخصوص پاک کنید.
برگها بد شکل و چسبناک هستند و حشرات سبز رنگی روی آنها مشاهده میشود: افت را با سم نفوذی یا جذبی طبق دستور هر هفته سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.
برگها زرد و سطح زیرین آنها تار عنکبوتی است: عامل آن کنه قرمز ریز است، گیاه را هر 14 روز یکبار با سم کنهکش سمپاشی کنید تا علاوم بر طرف شوند. غبارپاشی در کاهش افت موثر است.
ساقه ها دراز و منحرف و فاصله برگها زیاد است: هوا خیلی گرم است. گلدان را به محل خنکتری که مملو از اکسیژن است، منتقل کنید. غبارپاشی نکنید.
گیاه پژمرده و برگها آویزان است: گیاه تشنه است. گلدان را به مدت 15 دقیقه درون تشت پر از آب قرار دهید. غبارپاشی روزانه را فراموش نکنید.
برگها رنگ پریده و زرد هستند: کمبود عناصر در خاک گلدان مشهود است. کمبود را با تغذیه مصنوعی هر 2 هفته یکبار جبران کنید.
برگها زرد میشوند و میریزند: ابیاری بیش از اندازه است. اجازه دهید سطح خاک گلدان در فاصله بین دو ابیاری خشک شود و سپس ابیاری نمایید. زهکش را بازدید کنید. اب زیر گلدانی را خارج کنید.