نور طبیعی رشد گیاه

مهم‌ترین نور طبیعی مؤثر بر رشد گیاه، نور خورشید است. نور خورشید به عنوان نور رشد گیاه یک منبع قدرتمند، با وسعت بالا، شدت در نوسان، و البته ارزان محسوب می‌شود. نور طبیعی خورشید به صورت مستقیم (آفتاب) و غیر مستقیم (سایه) یافت می‌شود.

نور طبیعی حاصله از خورشید دارای تمامی طیف‌های رنگی مورد نیاز گیاهان است. نور خورشید (نور طبیعی)، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین کننده انرژی گیاهان است.

انرژی نورانی خورشید به صورت کربوهیدرات در گیاهان ذخیره می‌شود که این انرژی دخیره شده، باعث رشد و تقسیم سلولی، جذب عناصر و سایر واکنش‌های گیاهی می‌شود.

مشکلات مربوط به نور کم در رشد گیاه

گفتیم در نور رشد گیاه عواملی نظیر کیفیت نور، شدت نور، فاصله گیاه از منبع نور، طول مدت تابش نور و مواردی از این قبیل بسیار مؤثر و تعیین کننده هستند و گیاهان نسبت به شدت یا کمبود نور واکنش می‌دهند.

اگر نور رشد گیاه کافی نباشد، برگ‌های گیاه نازک شده، حالت دوکی شکل می‌گیرند و تنوع چند رنگی خود را از دست می‌دهند و همگی رو به زردی و رنگ پریدگی می‌روند.

حجم و تراکم برگ‌های تازه روئیده کمتر و مساحت آنها کوچک‌تر می‌شود. سرعت فتوسنتز کند شده و رشد و گل‌دهی گیاه رفته رفته متوقف می‌شود.

گیاهان در شدت نور کم، به سمتی که نور بیشتر بتابد خم می‌شوند. به طور کلی در نور ناکافی و کم، سرعت رشد گیاهان بسیار کند خواهد بود و یا ممکن است گیاه بمیرد؛

نور آبی در رشد گیاه

یکی از مهم‌ترین فاکتورها و عوامل مؤثر در پرورش و رشد گیاهان، نور است. میزان و شدت نور رشد گیاه بر گل‌دهی و رشد (ارتفاع) گیاه تأثیر بسزایی دارد. نورها با طیف رنگی مختلف، هریک اثر مخصوصی بر گیاه دارند. امروزه از نورهای مصنوعی برای پرورش گیاهان استفاده می‌شود. طول موج آبی در گستره وسیعی از واکنش‌های گیاهی دخیل است.

تابش طیف نور آبی متمایل به بنفش (با طول موج 400 تا 500)، باعث رشد و تشکیل گیاهان، برگ‌دهی، باز شدن دهانه گل، باز شدن روزنه‌ها و درنتیجه افزایش ظرفیت فتوسنتزی و سبزینه‌سازی می‌شود.

در واقع نور آبی، همانند نور قرمز باعث بالاترین حالت ظرفیت فتوسنتزی در گیاه می‌شود، برای رشد برگ‌های سبز گیاه بسیار مؤثر است و گیاهان را پرحجم و متراکم نگه می‌دارد. طیف نورهای قرمز و فراسرخ، انرژی کمتری نسبت به طیف نورهای آبی دارند.

درست است که بخش نسبتاً بیشتری از طیف نوری قرمز برای رشد گیاه نیاز است؛ اما لازم است حداقل میزان نور آبی برای رشد گیاهان فراهم شود که این مقدار بین 5 تا 30μmol/m2/s است؛ چراکه گیاهان عمدتاً از رنگ‌های قرمز و آبی برای فتوسنتز استفاده می‌کنند.

اگر دسترسی به نور طبیعی وجود نداشته باشد، نور آبی که به عنوان منبع اصلی نور رشد گیاه محسوب می‌شود، یکی از بهترین انواع نور است.

اگر تابش نور آبی بیش از حد کم باشد، اثر منفی بر رشد گیاه خواهد داشت. اگر تابش نور آبی زیاد باشد، باعث می‌شود ساقه‌های گیاه کوتاه‌تر و برگ‌های آن ضخیم‌تر شوند.

اما اگر تابش نور آبی مقداری بیشتر از حد مناسب باشد، باعث می‌شود برگ‌های گیاه با مساحت بیشتری رشد کنند و ساقه گیاه نیز درازتر شود؛ بنابراین مقدار و میزان تابش نور آبی اهمیت بسزایی در رشد گیاه دارد.

بيشترين جذب طيف نور توسط كلروفيل‌ها در محدودۀ رنگ‌هاي آبي 555-455 نانومتر (قرمز) 055-055 نانومتر و توسط كارتنوئيدها در ناحيه نور آبي اتفاق می افتد.

از این رو گياهان بايد با نورهايي كه دارای مجموعه‌اي از نورهاي تكرنگ monochromatic هستند و طول موج‌هاي مختلفي دارند، نوردهي شوند تا سرعت فتوسنتز آنها بالا رود.

نور آبی باعث تحریک هورمون‌های رشد و شکستن خواب گیاه می‌شود، نور آبی با تقویت فرآیند فتوسنتز در گیاه، موجب کشش و گرایش گیاه به سوی منبع نور می‌شود. نور آبی با کاهش فاصله بین گره‌ها در پر پشت شدن و خوش ترکیب شدن گیاه ایفای نقش می‌کند.